İslam üzerine düşünce üretenler, İslam’ı çeşitli kategorilere ayırmışlardır.

'Halk İslam’ı, 'Seçkin İslam', 'siyasal İslam' gibi çeşitli kategorilere ayrılan İslam anlayışları üzerinde çeşitli araştırmalar yapılmıştır.

Bu kategoriler arasında olan halk İslam’ı, İslam’ın temel kaynaklarından çok tarihsel efsanelere; rüya, ilham ve sezgiden beslenen bir bilgi anlayışına; genellikle tartışmalı olan hadislere; şeyh, gavs ve dini önderlerin etrafında oluşturulan olağanüstü bir dini söyleme, maksattan çok metnin literal anlamına yoğunlaşan bir anlayışa yaslanan; İçtihattan çok var olan bilgiyi temel alan; zahiri okumanın ön planda olduğu, yeni yorumlara kuşku ile bakan ve genellikle dışlayan set bir dini söyleme dayanır.  Anadolu’da bu İslam anlayışı oldukça yaygındır. Özellikle Orta Asya’dan gelen ve Anadolu’da Alevi / Bektaşi geleneğinin alt yapısını oluşturan tasavvuf anlayışı Hz. Ali ve dedeler etrafında oluşturulan efsanelere yaslanır (Geyikli Baba, Baba İlyas vs.) Benzer şekilde halk İslam’ının diğer yanını Sünni tasavvuf anlayışı oluşturur. Burada rüya, ilham ve sezgiden beslenen, kerametlerin ön planda olduğu bir İslam algısı belirgindir.

Halk arasında Cübbeli Ahmet olarak tanınan popüler tarafı bir hayli fazla olan hoca, genellikle Sünni tasavvuf anlayışına yaslanan bir anlatıdan beslenir. Cübbeli Ahmet, kendinden farklı düşünen anlayışlara karşı oldukça saldırgan bir tavır sergiliyor. Kuşkusuz bu, İslam’ı en doğru şekilde kendisinin anlayıp yorumladığı gibi bir özgüvenden kaynaklanıyor. İçinde bulunduğu anlayışa yönelen eleştirileri de çok sert bir biçimde karşılıyor.

Cübbeli Ahmet, son zamanlarda özellikle yaşanan İslam anlayışında köklü değişimler yapmak gerektiğini savunan alim/ aydınlarla yaşadıkları polemiklerle günden oluşturdu. İşin özü şu: Cübbeli'nin üzerine bir imparatorluk kurduğu sistemin temellerini oluşturan rivayetleri, Mehmet Okuyan, Mustafa İslamoğlu, Mehmet Görmez, İlhami Güler, Mustafa Öztürk ve Ali Bardakoğlu gibi isimler 
Uydurma hadis olarak niteliyor. Bu durumda Cübbeli, sorunlu hadisler üzerinden elde ettiği meşruiyetini korumak için onları "hadis düşmanı" olarak niteleyerek hiç hak etmedikleri bir suçlama yapıyor. Bu yönteminde belirli düzeyde başarılı olduğu da gerçek. 

Cübbeli'nin son derece literal, maksadı/amacı değil araçları kutsayan, içtihat ve yeni yorumlardan öcüden korkar gibi kaçan, tarihe sığınan, devamlı geriye bakan, tarihsel değişimi ıskalayan, çoğunlukla uydurma rivayetlere yaslanan İslam anlayışı bana yakın değil. Ama bu dil toplum katmanlarında oldukça işlevsel. Bu anlayışın işlevsel olduğu bir alanda siyaset alanıdır. Genellikle siyasiler için bu yapılar belirli oy potansiyelini konsolide ettikleri için siyasiler için oy deposu olarak görülüyorlar. Bu tür cemaatsel yapılar da bu avantajlarını sonuna dek kullanıyorlar. Hatta bu tip yapılar elde ettikleri güçle kendilerine karşı olduklarını düşündükleri kimseleri kamu görevlerinde uzaklaştırıyorlar. Mehmet Görmez bunun en canlı örneklerinden biridir.

Işıkçılar, İsmailağa ve diğer tasavvuf menşeli cemaatler, Mehmet Görmez gibi bir nitelikli kişiyi DİB'ndan uzaklaştırıp yerine, Mehmet Görmez'in ilim seviyesiyle karşılaştırılması mümkün olmayan Ali Erbaş gibi çok düşük profilli birini getirmeyi başardılar. Bu niteliksiz atama ilk semeresini yayınlar üzerinde verdi. Ali Bardakoğlu ve Mehmet Görmez zamanın da başlayan nitelikli yayınlar bıçak gibi kesildi. 

Asıl sorun uydurma hadisler üzerinden sistem kuran bu oluşumların, bu sistemin temelini oluşturan bilgi sistemine eleştirel yaklaşanlar arasındadır. Bu aslında iki farklı İslam anlayışının mücadelesidir.

Cübbeli Ahmet'in temsil ettiği İslam, popüler halk İslam’ıdır. Felsefesi, sanatı, irfanı olmayan; şeyhe intisaba dayalı, rüya ilham ve sezgi gibi epistemolojik arka plana yaslanan; uydurma rivayetlere beslenen, aklı düşüncenin neredeyse hiç olmadığı ya da asgari düzeyde olduğu bir yapı. Bu haliyle kıssa (halk hikayeleri) ile beslenen bir anlatım biçimi. İçtihadın neredeyse hiç olmadığı, literal okumaya yaslanan, rivayeti her şeyin önüne koyan bir anlayış. 
Ayetlere maksatla yaklaşmaya özellikle mesafeli duran ve bir dönem uygulamasını bütün zamanlar için değişmez kabul eden bir yapı.
İçeriğe değil, biçime dönük bir algılama. Efendi hazretleri söylemiyle kişileri kült haline getiren bir anlayış. Her yeni söyleme karşı çıkan, geleneksel bilgiyi tartışmasız otorite haline getiren bir anlayış biçimi. Cübbeli Ahmet'i, Mehmet Okuyan, Mehmet Görmez, Fazlurrahman, Malik bin Nebi, Mustafa Öztürk, Aliya İzzetbegoviç’le kıyaslamak bilginin onuruna ihanettir.

Hadis anlayışı da anlam ve amaçtan yoksun. Amacı değil de aracı kutsayan bir anlatım ve zihin dünyası. Sünnet olanın ağız ve dış temizliği yerine misvakı bağlayıcı kılan bir anlayış. Amacı değil aracı yüceltme. 
Diğer yandan Cübbeli Ahmet’in kullandığı dışlayıcı söylem sadece kendisiyle sınırlı değil. Hemen tüm toplumsal gruplara sirayet etmiş bir hastalık bu. Bir anlamda Cübbeli Ahmet’i eleştirenler de aynen onun düştüğü hataya düşüyor. Her grup, ekol veya cemaat kendi öğretisini tek meşru öğreti olarak görüp karşıdakini itham ediyor. Bu da tartışma ve müzakere kültüründen uzak tekfirci bir zemin yaratıyor. Kaldı ki, bu durum sadece İslami gruplarla sınırlı değil. Laik, milliyetçi, ulusalcı, sol, Kemalist ve diğer seküler gruplarda da böyle bir dışlama ve linç kültürü baskındır.

Cübbeli Ahmet'i kendisi gibi düşünmeyen Müslümanlara yaptığı ilmi seviyesi bir hayli düşük ve sokak ağzını kullanan niteliksiz eleştirilerden dolayı eleştirip, Doğu Perinçek’e övgüler dizmesini karşı çıkan zihin, başka siyasal düşüncelere sahip olduğu için, ağırlığını muhafazakar dindarların oluşturduğu partiyi aynı dille eleştirmekten çekinmiyor.

Diğer yandan sahih İslam anlayışını savunan kişilerin toplumda neden anlamlı bir karşılık bulamadıkları da önemli bir sorun alanı.